Patrycja Mikuła. Przepisy ustawy o rachunkowości wskazują zdarzenia dotyczące sprawozdania finansowego wywołujące sankcje za ich niedopełnienie w postaci kary grzywny lub ograniczenia Podatnicy, którzy osiągnęli albo przekroczyli ten (9.654.400,- zł) limit przychodów w 2022 roku mają obowiązek w 2023 roku prowadzić księgi rachunkowe wg ustawy o rachunkowości (czyli tzw. pełną księgowość). Jest to limit o 466.200,- zł wyższy, niż obowiązywał poprzednio (9.188.200,- zł - osiągnięcie lub przekroczenie Obowiązek badania sprawozdania finansowego wynika z art. 64 ustawy z dnia 29 września 1994 r. o rachunkowości (Dz.U. z 2021 r. poz. 217, 2105 i 2106), zwanej dalej „ustawą o rachunkowości”, przepisów innych ustaw lub przepisów prawa Unii Europejskiej. Na podstawie art. 64 ustawy o rachunkowości badaniu podlegają roczne skonsolidowane Jedną z podstawowych zasad rachunkowości jest zawarta w art. 5 ustawy o rachunkowości zasada ciągłości działalności.Oznacza ona, że przyjętą przez firmę politykę rachunkowości należy stosować w sposób ciągły, pamiętając o dokonywaniu w kolejnych latach obrotowych jednakowego grupowania operacji gospodarczych, wyceny aktywów i pasywów, w tym także dokonywania odpisów 1) art. 69 ust. 6, 7 i 9, art. 70, art. 72 ust. 2, art. 135 ust. 2 i art. 136 ustawy o biegłych rewidentach, 2) art. 4 i art. 5 oraz art. 17 ust. 1 akapit drugi i ust. 3 rozporządzenia Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) nr 537/2014 z dnia 16 kwietnia 2014 r. w sprawie szczegółowych wymogów dotyczących ustawowych badań sprawozdań Art. 76a. 1. Usługowe prowadzenie ksiąg rachunkowych jest działalnością gospodarczą w rozumieniu przepisów ustawy z dnia 6 marca 2018 r. - Prawo przedsiębiorców (Dz. U. poz. 646, 1479, 1629, 1633 i 2212), polegającą na świadczeniu usług w zakresie czynności, o których mowa w art. 4 ust. 3 pkt 2-6. 3. Na podstawie art. 69 ust. 1 ustawy z 29 września 1994 r. o rachunkowości (tekst jedn. DzU z 2009 r. nr 152, poz. 1223 z późn. zm.) kierownik jednostki składa we właściwym rejestrze sądowym 2) niesporządzanie sprawozdania finansowego, zawieranie w nim nierzetelnych danych, a także sporządzanie sprawozdania niezgodnie z przepisami ustawy (art. 77 uor). Rzeczpospolita Ogłoszeniu, o którym mowa w art. 70 ust. 2 ustawy o rachunkowości, podlegają roczne i półroczne sprawozdania finansowe wraz z opinią biegłego rewidenta o badanym sprawozdaniu finansowym oraz - w przypadku rocznego sprawozdania finansowego - wraz z odpisem uchwały walnego zgromadzenia akcjonariuszy towarzystwa o zatwierdzeniu rocznego kim jest ustawa o rachunkowości. Uwzględniono w nim także nowelizację tej ustawy, wchodzącą w życie z dniem 25.11.2018 r., wynikającą z ustawy o zarządzie sukcesyjnym przedsiębiorstwem osoby fi zycznej. Jednym z kluczowych walorów publikacji jest praktyczny charakter, zapewniony przez uzupełnie- kbaF. Rozdział 9 ustawy o rachunkowości określa odpowiedzialność karną za naruszenie przepisów ustawy. Przyczyną odpowiedzialności karnej jest naruszenie przepisów ustawy w zakresie: prowadzenia ksiąg rachunkowych, sporządzania sprawozdań finansowych, wydania opinii z badania sprawozdania finansowego, innych przepisów prawnych mających wpływ na rachunkowość jednostki. Ustawa o rachunkowości przewiduje możliwość wymierzenia sankcji w postaci grzywny, ograniczenia wolności i pozbawienia wolności. Sankcje w art. 77–79 RachU ustalone zostały ustawą z r. – Przepisy wprowadzające Kodeks karny. I. Uwagi wstępne Dyrektywa Parlamentu Europejskiego i Rady 2006/46/WE z r. zobowiązuje państwa członkowskie – w ramach własnego ustawodawstwa – do nałożenia na członków organów administrujących, zarządzających i nadzorczych spółki wspólnego obowiązku zapewnienia, by roczne sprawozdanie finansowe, roczne sprawozdanie z działalności oraz oświadczenie o stosowaniu zasad ładu korporacyjnego były sporządzane i publikowane zgodnie z wymogami Dyrektywy. Tam, gdzie znajduje to zastosowanie, muszą być one również zgodne z Międzynarodowymi Standardami Sprawozdawczości Finansowej na podstawie rozporządzenia (WE) nr 1606/2002. Jednocześnie państwa członkowskie zobowiązane zostały do stosowania własnych przepisów ustawowych, wykonawczych i administracyjnych dotyczących odpowiedzialności prawnej wobec członków organów administrujących, zarządzających oraz nadzorczych, przynajmniej wobec spółki, w przypadku uchybienia wskazanemu powyżej obowiązkowi. Powyższa regulacja została implementowana do polskiego systemu prawnego w drodze ustawy z r. o zmianie ustawy o rachunkowości ( Nr 63, poz. 393), która w art. 1 ust. 1 pkt 4 wprowadziła do ustawy o rachunkowości art. 4a. Nowy przepis przewiduje, że kierownik jednostki oraz członkowie rady nadzorczej lub innego organu nadzorującego jednostki są zobowiązani do zapewnienia, aby sprawozdanie finansowe oraz sprawozdanie z działalności jednostki spełniały wymagania przewidziane w ustawie o rachunkowości. Uprzednio obowiązujące regulacje ustawy o rachunkowości nie nakładały na radę nadzorczą tego typu obowiązków. Natomiast regulacje ustawy z r. – Kodeks spółek handlowych ( Nr 94, poz. 1037) w odniesieniu do rad nadzorczych spółek z akcyjnych i komandytowo-akcyjnych przewidują zobowiązanie do sprawowania stałego nadzoru nad działalnością spółki (art. 143 § 1, art. 219 § 1 oraz art. 382 § 1 KSH), w tym zobowiązanie do dokonywania oceny sprawozdań finansowych spółek w zakresie ich zgodności z księgami i dokumentami, jak też ze stanem faktycznym, a także składania zgromadzeniu wspólników corocznego pisemnego sprawozdania z wyników tej oceny (art. 219 § 1, art. 382 § 1 oraz art. 126 § 1 pkt 2 w związku z art. 382 § 1 KSH). Zmiana pozycji rady nadzorczej w związku ze sporządzaniem sprawozdania finansowego i sprawozdania z działalności spółek jest istotna. Rada nadzorcza z pozycji podmiotu, który jedynie następczo dokonuje kontroli i oceny sprawozdania finansowego bez wpływu na jego tworzenie, awansowała do pozycji podmiotu, który ma uczestniczyć w procesie sporządzania sprawozdania finansowego oraz sprawozdania zarządu z działalności. Nie można nie zaznaczyć, że powołane regulacje KSH odnoszą się jedynie do spółek z akcyjnych i komandytowo-akcyjnych, podczas gdy przepisy zawarte w ustawie o rachunkowości odnoszą się do wszystkich jednostek wymienionych w art. 2 ust. 1 RachU, w tym także zagranicznych osób prawnych, zagranicznych jednostek nieposiadających osobowości prawnej, prowadzących na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej działalność osobiście, przez osobę upoważnioną, przy pomocy pracowników – w odniesieniu do działalności prowadzonej na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej, bez względu na wielkość przychodów, a więc do podmiotów, których działalność nie jest regulowana przez przepisy KSH, a w których występować może rada nadzorcza. Należy podkreślić, że zgodnie z obecnym brzmieniem ustawy o rachunkowości za członka organu jednostki uważa się „osobę fizyczną, pełniącą funkcję członka zarządu lub innego organu zarządzającego, członka rady nadzorczej lub innego organu nadzorującego, jak również innego organu administrującego jednostki, powołaną do pełnienia tej funkcji zgodnie z postanowieniami umowy spółki, statutu lub innymi obowiązującymi jednostkę przepisami prawa” (art. 3 ust. 1 pkt 5a). Należy więc uznać, że przedstawione zasady odpowiedzialności odnoszą się jedynie do osób, które zostały powołane do pełnienia funkcji w radzie nadzorczej zgodnie z obowiązującymi przepisami prawa i wewnętrznymi regulacjami jednostki. Opisane zmiany w zakresach obowiązków rady nadzorczej przekładają się w sposób bezpośredni na zakres odpowiedzialności cywilnoprawnej i karnej członków tego organu. Poszerzenie to jest rezultatem zarówno nowych reżimów odpowiedzialności ustanowionych wraz z wprowadzeniem obowiązków, jak i zastosowania do członków rad nadzorczych obowiązujących uprzednio regulacji, które jednak przed wprowadzeniem zmian do ustawy o rachunkowości nie obejmowały członków tego organu. II. Zmiany w zakresie odpowiedzialności cywilnej Opisana zmiana ustawy o rachunkowości wprowadziła również art. 4a ust. 2, zgodnie z którym „kierownik jednostki oraz członkowie rady nadzorczej lub innego organu nadzorującego jednostki odpowiadają solidarnie wobec spółki za szkodę wyrządzoną działaniem lub zaniechaniem stanowiącym naruszenie obowiązku wynikającego z ust. 1”. Zgodnie z powołanym przepisem, członkowie rady nadzorczej odpowiadają wobec spółki za szkodę powstałą po stronie spółki w związku z niewykonaniem bądź błędnym wykonaniem przez nich zobowiązania do zapewnienia, że sprawozdanie finansowe jednostki oraz sprawozdanie z jej działalności sporządzone zostały zgodnie z wymogami ustawy o rachunkowości. Podstawową przesłanką odpowiedzialności członka rady nadzorczej pozostaje naruszenie obowiązku wynikającego z art. 4a RachU, a więc niezapewnienie sporządzenia sprawozdania finansowego i sprawozdania z działalności spółki w zgodzie z przepisami ustawy o rachunkowości. Kolejną przesłanką odpowiedzialności członka rady nadzorczej jest powstanie po stronie spółki szkody. Jeżeli nawet sprawozdanie finansowe lub sprawozdanie z działalności sporządzone zostanie niezgodnie z przepisami ustawy o rachunkowości, a w wyniku tego spółka nie poniesie szkody, odpowiedzialność opisana powyżej nie powstanie Należy uznać, że obowiązek naprawienia szkody wynikający z powołanej regulacji obejmuje obowiązek wyrównania całego uszczerbku, który realnie zaistniał w sferze interesów majątkowych spółki. W ramach obowiązku pokrycia szkody naprawie podlega więc tzw. szkoda rzeczywista (damnum emergens) – cała strata, jaką spółka poniosła na skutek sporządzenia sprawozdania finansowego niezgodnie z przepisami ustawy o rachunkowości. Jak wskazał SN w wyroku z r., II CR 304/57, OSN 1958, Nr 3, poz. 76: „szkodę majątkową stanowi różnica między obecnym stanem majątkowym poszkodowanego a tym stanem, jaki by istniał, gdyby nie nastąpiło zdarzenie wywołujące szkodę”. Obowiązek naprawienia szkody obejmuje także tzw. utracone korzyści (lucrum cessans), a więc korzyści, które osiągnęłaby spółka, gdyby zobowiązania wynikające z art. 4a RachU zostały wypełnione poprawnie. Zgodnie z ugruntowanym poglądem doktryny, rozmiar szkody podlegającej usunięciu należy oceniać według zasady adekwatnego związku przyczynowego. Odpowiedzialność kierownika jednostki, członków rady nadzorczej lub innego organu nadzorującego jednostki ma charakter odpowiedzialności solidarnej. Oznacza to, że spółka, bo to ona uprawniona będzie do dochodzenia roszczeń, może występować z żądaniem w stosunku do każdego z zobowiązanych bądź od wszystkich razem. Jednocześnie zaspokojenie spółki przez jednego z zobowiązanych zwolni od odpowiedzialności pozostałe podmioty. III. Zmiany w zakresie odpowiedzialności karnej Opisana zmiana ustawy o rachunkowości obejmująca wprowadzenie do ustawy art. 4a skutkuje także tym, że zastosowanie do członków rad nadzorczych znajdą przepisy karne zawarte już uprzednio w ustawie o rachunkowości. Nie dotyczyły one jednak wcześniej członków tego organu. W pierwszej kolejności należy wskazać na art. 77 RachU, zgodnie z którym każdy, kto wbrew jej przepisom nie sporządza sprawozdania finansowego, sporządza go niezgodnie z przepisami ustawy lub dopuszcza do zawarcia w tym sprawozdaniu nierzetelnych danych, podlega grzywnie lub karze pozbawienia wolności do lat 2 albo obu tym karom łącznie. Odpowiedzialność dotyczyć będzie sytuacji, gdy sprawozdania w ogóle nie sporządzono, gdy zostało sporządzone w sposób niekompletny lub gdy zostanie sporządzone z przekroczeniem terminów ustawowych. Natomiast niesporządzenie lub sporządzenie sprawozdania z działalności jednostki z naruszeniem przepisów ustawy nie będzie powodować odpowiedzialności w trybie powołanego artykułu. Kolejnym przepisem karnym, przewidującym odpowiedzialność członka rady nadzorczej w świetle nowego brzmienia ustawy o rachunkowości, jest art. 79 RachU, zgodnie z którym osoba, która wbrew przepisom ustawy nie poddaje sprawozdania finansowego badaniu przez biegłego rewidenta, podlega grzywnie albo karze ograniczenia wolności. Jak wskazano, członek rady nadzorczej zobowiązany jest zapewnić, aby sprawozdanie finansowe odpowiadało przepisom ustawy o rachunkowości, co oznacza, że w sytuacji, gdy przepisy ustawy to przewidują, powinien zapewnić, aby zostało ono poddane badaniu przez biegłego rewidenta. Oba wskazane powyżej występki stanowią przestępstwa umyślne, a wymiar kar ustalany jest zgodnie z przepisami Kodeksu karnego. Zgodnie z art. 33 KK grzywnę należy wymierzać w stawkach dziennych, określając liczbę stawek oraz wysokość jednej stawki. Najniższa liczba stawek wynosi 10, zaś najwyższa 360. Ustalając stawkę dzienną, sąd bierze pod uwagę dochody sprawcy, jego warunki osobiste, rodzinne, stosunki majątkowe i możliwości zarobkowe. Stawka dzienna nie może być niższa od 10 zł, ani też przekraczać 2000 zł. W kontekście powyższych rozważań należy wskazać także na kolizję, do jakiej dochodzić może pomiędzy powołanym art. 79 RachU a art. 587 KSH. Zgodnie z powołaną regulacją, kto, przy wykonywaniu obowiązków wymienionych w tytule III i IV KSH, ogłasza dane nieprawdziwe albo przedstawia je organom spółki, władzom państwowym lub osobie powołanej do rewizji, podlega grzywnie, karze ograniczenia wolności albo pozbawienia wolności do lat 2. Jeżeli sprawca działa nieumyślnie, podlega grzywnie, karze ograniczenia wolności albo pozbawienia wolności do roku. Wskazane reżimy odpowiedzialności podlegają krzyżowaniu, co oznacza, że jeden czyn może wypełnić znamiona obu przepisów. W takim przypadku uznać należy, że art. 79 RachU podlegać winien wyłączeniu, ponieważ zastosowanie przepisu art. 587 KSH jest węższe – odnosi się on jedynie do spółek kapitałowych. Art. 77 ustawy o rachunkowości. [Nierzetelne sprawozdania] Kto wbrew przepisom ustawy dopuszcza do: nieprowadzenia ksiąg rachunkowych, prowadzenia ich wbrew przepisom ustawy lub podawania w tych księgach nierzetelnych danych, niesporządzenia sprawozdania finansowego, sporządzenia go niezgodnie z przepisami ustawy lub zawarcia w tym sprawozdaniu nierzetelnych danych – podlega grzywnie lub karze pozbawienia wolności do lat 2, albo obu tym karom łącznie. Zakres podmiotowy jednostek zobowiązanych do prowadzenia ksiąg rachunkowych określa art. 2 RachU. Prawidłowy sposób prowadzenia ksiąg rachunkowych określają art. 9-25 RachU, metody wyceny bilansowej art. 28-44 RachU, a sposób sporządzania prawidłowego sprawozdania finansowego art. 45-54 RachU (dla skonsolidowanych sprawozdań finansowych art. 55-63d). W związku z bardzo szeroką definicję rachunkowości (por. art. 4 ust. 3) odpowiedzialność za rachunkowość jednostki jest znaczna. Osobą odpowiedzialną za rachunkowość jest szeroko rozumiane kierownictwo jednostki (zarząd, rada nadzorcza, komisja rewizyjna lub inny organ nadzorujący – zob. uwagi do art. 4a RachU), które – zgodnie z obowiązującymi jednostkę przepisami prawa, statutem, umową lub na mocy prawa własności – jest uprawnione do zarządzania lub nadzorowania działalności jednostki. Kierownik i organ nadzorujący jednostki ponosi odpowiedzialność karną, mimo powierzenia obowiązku prowadzenia ksiąg rachunkowych innej osobie, w tym osobie uprawnionej do prowadzenia ksiąg rachunkowych (art. 4 ust. 5 i art. 11 ust. 3 RachU). Przestępstwo w art. 77 RachU jest występkiem umyślnym. Sankcje karne przewidziane w ustawie to grzywna i kara wolności. Szczegółowy wymiar kary ustala ustawa z r. – Kodeks karny ( Nr 88, poz. 553 ze zm.). Wysokość grzywny określa się w stawkach dziennych od 10 do 360 zł. Wysokość stawki dziennej nie może być niższa niż 10 zł ani wyższa niż 200 zł. Kara pozbawienia wolności wynosi od 1 miesiąca do 2 lat. Art. 78 ustawy o rachunkowości [Nierzetelny biegły] Biegły rewident, który sporządza niezgodną ze stanem faktycznym opinię o sprawozdaniu finansowym i stanowiących podstawę jego sporządzenia księgach rachunkowych jednostki lub sytuacji finansowo-majątkowej tej jednostki, podlega grzywnie lub karze pozbawienia wolności do lat 2 albo obu tym karom łącznie. Jeżeli sprawca czynu określonego w ust. 1 działa nieumyślnie, podlega grzywnie albo karze ograniczenia wolności. Cel i tryb badania sprawozdań finansowych oraz zasady funkcjonowania biegłych rewidentów zostały bliżej opisane w komentarzu do art. 64-67 RachU. Odpowiedzialność biegłego rewidenta może być egzekwowana na wielu płaszczyznach. Poza odpowiedzialnością karną za naruszenie przepisów ustawy o rachunkowości, biegły rewident ponosi odpowiedzialność cywilną za szkody wyrządzone w wyniku swojego działania (egzekwowaną w drodze postępowania cywilnego) oraz może podlegać sankcjom dyscyplinarnym nakładanym na biegłych rewidentów na podstawie art. 31 ustawy z r. o biegłych rewidentach i ich samorządzie. Odpowiedzialność karna biegłego rewidenta została w ustawie o rachunkowości ograniczona do wydanej opinii z badania, sprzecznej ze stanem faktycznym. Czyn karalny zostaje także popełniony, gdy opinia z badania i raport biegłego zostały wydane bez przeprowadzenia badania. Jeżeli biegły rewident dokonał badania, bez zachowania niezależności i bezstronności, to przeprowadzone badanie jest nieważne z mocy prawa (art. 66 RachU). Nieważność opinii z badania na podstawie art. 66 nie prowadzi do odpowiedzialności karnej na podstawie art. 78, jeżeli wydana opinia z badania jest zgodna ze stanem faktycznym. Art. 79 Ustawy o rachunkowości [Inne wykroczenia] Kto wbrew przepisom ustawy: nie poddaje sprawozdania finansowego badaniu przez biegłego rewidenta, nie udziela lub udziela niezgodnych ze stanem faktycznym informacji, wyjaśnień, oświadczeń biegłemu rewidentowi albo nie dopuszcza go do pełnienia obowiązków, nie składa sprawozdania finansowego do ogłoszenia, nie składa sprawozdania finansowego lub sprawozdania z działalności we właściwym rejestrze sądowym, nie udostępnia sprawozdania finansowego i innych dokumentów, o których mowa w art. 68, prowadzi działalność usługową w zakresie prowadzenia ksiąg rachunkowych bez wymaganych uprawnień, prowadzi działalność usługową w zakresie prowadzenia ksiąg rachunkowych lub wykonywania czynności doradztwa podatkowego, do wykonywania których jest uprawniony zgodnie z odrębnymi przepisami – bez spełnienia obowiązku zawarcia umowy ubezpieczenia, o której mowa w art. 76h ust. 1 – podlega grzywnie albo karze ograniczenia wolności. Uwaga: niniejszy artykuł stanowi fragment rozdziału 9 książki dr. Andre Helina „Ustawa o Rachunkowości 2009. Komentarz. Wydanie 4”, 2009 r. Więcej informacji o tej książce podajemy w dziale „Praktyczne książki”. Kto musi prowadzić księgi rachunkowe? Obowiązek prowadzenia ksiąg rachunkowych ustala ustawa o rachunkowości w art. 2 ust. 1. Zgodnie z prawem, obowiązek dotyczy spółek handlowych: osobowych, kapitałowych oraz organizacji, a także spółek cywilnych i osób prawnych, z wyjątkiem Skarbu Państwa i Narodowego Banku Polskiego. Obowiązek spoczywa również na osobach fizycznych, spółkach jawnych osób fizycznych oraz spółek partnerskich, gdy ich przychody netto za poprzedni rok obrotowy były równe lub większe od 2000000 euro. Kolejną grupą, dla której prowadzenie pełnej księgowości jest obowiązkiem, to jednostki organizacyjne działające na podstawie prawa bankowego, przepisów o obrocie papierami wartościowymi, funduszów inwestycyjnych, o działalności ubezpieczeniowej i reasekuracyjnej, o spółdzielczych kasach oszczędnościowo-kredytowych, a także przepisów o organizacji i funkcjonowaniu funduszy emerytalnych, bez względu na osiągane przychody. Instytucje, takie jak: urzędy gmin, powiatów, województw i ich związków, państwowe, gminne, powiatowe i wojewódzkie jednostki budżetowe i zakłady budżetowe również muszą prowadzić księgi rachunkowe. Obowiązek dotyczy też jednostek organizacyjnych nieposiadających osobowości prawnej, oddziałów i przedstawicielstw zagranicznych przedsiębiorców uczestniczących w obrocie gospodarczym na terenie Polski oraz jednostek, które otrzymują na wykonanie zadań zleconych fundusze celowe, dotacje i subwencje z budżetu państwa lub jednostek samorządu terytorialnego. Dobrowolne stosowanie ksiąg rachunkowych Osoby fizyczne, spółki jawne oraz spółki partnerskie, których przychody netto za poprzedni rok obrotowy były niższe od 2000000 euro, chociaż nie muszą, mogą dobrowolnie prowadzić księgi rachunkowe. Aby to zrobić, konieczne jest jednak zawiadomienie właściwego urzędu skarbowego jeszcze przed rozpoczęciem roku obrotowego. Chociaż obowiązek nie jest nałożony na te podmioty obligatoryjnie, wiele firm decyduje się na taką formę rachunkowości, gdyż pozwala ona zarządowi na uzyskanie dużej ilości informacji na temat procesów finansowych zachodzących w przedsiębiorstwie. Ułatwia to ustalenie polityki finansowej firmy i obrazuje jej kondycję. Cel i sposób prowadzenia ksiąg rachunkowych Ponieważ forma prowadzenia ksiąg jest skomplikowana, zazwyczaj firmy zwracają się o pomoc do biur rachunkowych z certyfikatem Ministerstwa Finansów. Prowadzenie ksiąg rachunkowych jest zadaniem trudnym w porównaniu z prowadzeniem KPiR. Obejmuje nie tylko przychody i rozchody, ale także wszelkie inne działania finansowe, wykonywane przez dany podmiot gospodarczy. Pełna księgowość służy do rozliczenia podatkowego, ale ma także za zadanie rejestrację wszystkich wydarzeń finansowych – tak, by dawały one przejrzysty obraz działalności i finansów danej jednostki. Zapis księgowy przedstawia dowód w księgach rachunkowych. Dlatego księga rachunkowa musi być prowadzona chronologicznie, w sposób rzetelny, odzwierciedlający stan rzeczywisty. Zapis ma być aktualny i bezbłędny, dlatego musi być sprawdzany. Wpisu dokonuje się w dniu zdarzenia. Udokumentowanie zapisów ma umożliwiać identyfikację dowodów na każdym etapie przetwarzania danych. Dla niektórych podmiotów ustawa o rachunkowości przewiduje konieczność corocznego sporządzania sprawozdań finansowych. Dzięki zapisom w księdze możliwe jest sporządzanie raportów i sprawozdań finansowych. Na jej podstawie dokonuje się rozliczeń i sporządza deklaracje podatkowe. Składniki księgi rachunkowej Na księgi rachunkowe składają się: dziennik, księga główna, księgi pomocnicze, inwentarz, zestawienie obrotów i sald księgi głównej oraz sald ksiąg pomocniczych. W dzienniku umieszcza się chronologiczny spis zdarzeń występujących we wskazanym okresie sprawozdawczym. Są one ponumerowane i oznaczone. Suma zapisów musi zgadzać się z wszystkimi zapisami na kontach syntetycznych łącznie. W przeciwnym razie występuje błąd. Konta syntetyczne to konta księgi głównej, natomiast konta analityczne to konta ksiąg pomocniczych. Służą one do rejestrowania zdarzeń gospodarczych. Stosuje się zasadę podwójnego zapisu. Zestawienie obrotów i sald ksiąg pomocniczych sporządza się w celu sprawdzenia zgodności z zestawieniem sal księgi głównej i potwierdzenia prawidłowości zasady podwójnego zapisu. Kolejnym składnikiem ksiąg jest inwentarz. Sporządzają go podatnicy, którzy w danym roku przeszli z księgowości uproszczonej na pełną. Jest to wykaz aktywów i pasywów potwierdzony inwentaryzacją. Chociaż prowadzenie ksiąg rachunkowych jest skomplikowane i dla wielu podmiotów obowiązkowe, coraz więcej przedsiębiorstw decyduje się dobrowolnie na taką formę rachunkowości. Jest to świadomy wybór, pozwalający na bieżąco kontrolować kondycję firmy. Spis treści Art. 77. Kto wbrew przepisom ustawy dopuszcza do: 1) nieprowadzenia ksiąg rachunkowych, prowadzenia ich wbrew przepisom ustawy lub podawania w tych księgach nierzetelnych danych, 2) niesporządzenia sprawozdania finansowego, skonsolidowanego sprawozdania finansowego, sprawozdania z działalności, sprawozdania z działalności grupy kapitałowej, sprawozdania z płatności na rzecz administracji publicznej, skonsolidowanego sprawozdania z płatności na rzecz administracji publicznej, sporządzenia ich niezgodnie z przepisami ustawy lub zawarcia w tych sprawozdaniach nierzetelnych danych - podlega grzywnie lub karze pozbawienia wolności do lat 2, albo obu tym karom łącznie. [Zastrzeżenie] Zagrożenie karą pozbawienia wolności do 2 lat oznacza, że mamy do czynienia z przestępstwem, a nie wykroczeniem. Do dyskusji jest warunkowe umorzenie postępowania karnego dotyczącego przestępstwa z art. 77 ustawy o rachunkowości. Sąd może to bowiem uczynić, jeżeli wina i społeczna szkodliwość czynu nie są znaczne, okoliczności jego popełnienia nie budzą wątpliwości, a postawa sprawcy niekaranego za przestępstwo umyślne, jego właściwości i warunki osobiste oraz dotychczasowy sposób życia uzasadniają przypuszczenie, że pomimo umorzenia postępowania będzie przestrzegał porządku prawnego, w szczególności nie popełni przestępstwa. Zachodzi więc konieczność oceny stopnia społecznej szkodliwości czynu. Tymczasem pojęcie to nie zostało w polskim prawie karnym zdefiniowane. Wiadomo tylko, że nie stanowi przestępstwa czyn zabroniony, którego społeczna szkodliwość jest znikoma, a także że przy ocenie stopnia społecznej szkodliwości czynu sąd bierze pod uwagę rodzaj i charakter naruszonego dobra, rozmiary wyrządzonej lub grożącej szkody, sposób i okoliczności popełnienia czynu, wagę naruszonych przez sprawcę obowiązków, jak również postać zamiaru, motywację sprawcy, rodzaj naruszonych reguł ostrożności i stopień ich naruszenia. Obrońcy mają tu więc pole do popisu. PRZEDAWNIENIE: Co do zasady karalność (czyli ryzyko odpowiedzialności karnej) przestępstwa opisanego w komentowanym artykule ustaje po upływie 5 lat od jego popełnienia. Jeśli jednak w okresie tym wszczęto postępowanie karne, karalność ustanie z upływem 10 lat od zakończenia tego okresu. KARA: Choć w przepisie mowa jedynie o grzywnie oraz karze pozbawienia wolności (potocznie zwanej więzieniem), warto pamiętać, że oskarżony może walczyć przed sądem o wymierzenie mu zamiast nich kary ograniczenia wolności. Natomiast grzywna grożąca za popełnienie przestępstwa to nie żarty. Kodeks karny pozwala na wymierzenie jej w wysokości do 1 080 000 zł! Zatarcie skazania za przestępstwo z art. 77 Ur następuje co do zasady z upływem 10 lat (kara pozbawienia wolności), 3 lat (kara ograniczenia wolności) albo z upływem roku (kara grzywny) od wykonania lub darowania kary albo od przedawnienia jej wykonania. Z istotnym wyjątkiem: otóż na wniosek skazanego na karę pozbawienia wolności sąd władny jest zarządzić wcześniejsze zatarcie skazania. Warunkowe zawieszenie wykonania kary pozbawienia wolności (czyli to, co potocznie określane jest jako "zawiasy") nie jest wykluczone, choć tylko niekiedy. Zależy bowiem od tego, jak wysoką karę wymierzy sąd. DOBROWOLNE PODDANIE SIĘ KARZE: Do chwili zakończenia pierwszego przesłuchania wszystkich oskarżonych na rozprawie głównej oskarżony może złożyć wniosek o wydanie wyroku skazującego i wymierzenie mu określonej kary lub środka karnego bez przeprowadzania postępowania dowodowego. Chyba warto próbować, bo jeśli dowody są mocne, uwzględnienie takiego wniosku przez sąd naprawdę pozwoli zaoszczędzić nerwów. [komentarz zmodyfikowano ostatnio 17 lutego 2017 r.] Pytania? Co grozi za niezłożenie sprawozdania finansowego do KRS? Istotnym dla odpowiedzi na to pytanie jest przepis art. 77 z dnia 29 września 1994 r. ustawy o rachunkowości, zgodnie z którym: „Art. 77. Kto wbrew przepisom ustawy dopuszcza do: 1) nieprowadzenia ksiąg rachunkowych, prowadzenia ich wbrew przepisom ustawy lub podawania w tych księgach nierzetelnych danych, 2) niesporządzenia sprawozdania finansowego, sporządzenia go niezgodnie z przepisami ustawy lub zawarcia w tym sprawozdaniu nierzetelnych danych – podlega grzywnie lub karze pozbawienia wolności do lat 2, albo obu tym karom łącznie”. Przedawnienie karalności niezłożenia sprawozdania finansowego do KRS Zgodnie z powyższym przestępstwo, o którym mowa w art. 77, podlega grzywnie lub karze pozbawienia wolności do lat 2, albo obu tym karom łącznie. Mając to na uwadze, sięgnąć należy do treści art. 101 Kodeksu karnego, zgodnie z którym: Art. 101. § 1. Karalność przestępstwa ustaje, jeżeli od czasu jego popełnienia upłynęło lat: 1) 30 – gdy czyn stanowi zbrodnię zabójstwa, 2) 20 – gdy czyn stanowi inną zbrodnię, 2a) 15 – gdy czyn stanowi występek zagrożony karą pozbawienia wolności przekraczającą 5 lat, 3) 10 – gdy czyn stanowi występek zagrożony karą pozbawienia wolności przekraczającą 3 lata, 4) 5 – gdy chodzi o pozostałe występki. 5) (uchylony). § 2. Karalność przestępstwa ściganego z oskarżenia prywatnego ustaje z upływem roku od czasu, gdy pokrzywdzony dowiedział się o osobie sprawcy przestępstwa, nie później jednak niż z upływem 3 lat od czasu jego popełnienia. § 3. W wypadkach przewidzianych w § 1 lub 2, jeżeli dokonanie przestępstwa zależy od nastąpienia określonego w ustawie skutku, bieg przedawnienia rozpoczyna się od czasu, gdy skutek nastąpił. § 4. Przedawnienie karalności przestępstw określonych w art. 199 § 2 i 3, art. 200, art. 202 § 2 i 4 oraz art. 204 § 3, jak również przestępstw określonych w art. 197, art. 201, art. 202 § 3, art. 203 i art. 204 § 4, w przypadku gdy pokrzywdzonym jest małoletni – nie może nastąpić przed upływem 5 lat od ukończenia przez pokrzywdzonego 18 lat. Reasumując, czyn, o którym mowa w art. 77 ustawy o rachunkowości (niezlozenie_sprawozdania_finansowego do KRS), przedawnia się z upływem 5 lat od czasu jego popełnienia. Zgodnie z art. 6 „Czyn zabroniony uważa się za popełniony w czasie, w którym sprawca działał lub zaniechał działania, do którego był obowiązany”. Innymi słowy karalność przestępstwa ustaje z upływem 5 lat od dnia, w którym sprawozdanie finansowe prowadzonego podmiotu miało być złożone do KRS-u. Jeśli masz podobny problem prawny, zadaj pytanie naszemu prawnikowi (przygotowujemy też pisma) w formularzu poniżej ▼▼▼ Zapytaj prawnika - porady prawne online .